Krystyna Ludwig (1940 – 2013) – Fundacja Dom Rodzinny Jandrzejówka

Dobrodziejka Fundacji – w testamencie zapisała swoje własne 90.metrowe mieszkanie na potrzeby naszej Fundacji. Tym cenniejszy, a zarazem zobowiązujący to podarunek, jako że pani Krystyna nie była związana z naszym środowiskiem. O wspólnotach z udziałem osób z niepełnosprawnością intelektualną i Fundacji posiadającej dom w Starych Łysogórkach słyszała jedynie w opowieściach państwa Marii i Ryszarda Drużbów, jej bliskich znajomych, którzy przynależą do szczecińskiej wspólnoty międzynarodowego ruchu „Wiara i Światło” od samego początku tj. od 1984 roku.

Fundacja Jandrzejówka postanowiła w roku 2021 spieniężyć ten dar, by dysponując odpowiednimi środkami finansowymi móc rozpocząć generalny remont domu „Jandrzejówka” w Starych Łysogórkach, wytchnieniowej przystani dla szczecińskich wspólnot „Wiara i Światło”. Mieszkanie pani Krystyny zostało zakupione przez Fundację Małych Stópek znaną z zatroskania o młode matki i ich potomstwo. Z zapewnień księdza Tomasza Kancelarczyka, prezesa tejże Fundacji wiadomo nam, że mieszkanie to będzie służyło jako rotacyjne schronienie dla rodzin w trudnym położeniu. Mamy nadzieję , że nasza decyzja spodobałaby się pani Krystynie…

Pragnąc ocalić od zapomnienia ten niecodzienny, wspaniałomyślny akt woli jak i pamięć osoby dobrodziejki – powołaliśmy do życia osobną zakładkę poświeconą pani Krystynie Ludwig i jej rodzinie.

Krystyna Ludwig wybrała samotne życie ale nie osamotnione! Krąg wiernych przyjaciół, jeszcze z czasów studiów na Akademii Rolniczej w Szczecinie towarzyszył do końca jej ziemskiej wędrówki. Pracując przez ponad 30 lat w stacji ochrony roślin stała się ekspertką od nawożenia gleby. Wrażliwość na nierówności społeczne, hart ducha – nie obcy u jej przodków (patrz niżej: Julian Ludwig , Adam Ludwig, Jan Dobrzański ) – popchnęły ją w kierunku opozycyjnego podziemia, a później „Solidarności”. Rodzicami jej byli : Zbigniew Ludwig (1906-1974), syn Adama Ludwiga(ur.1875-1952), brat m.in.Barbary Ludwiżanki oraz Wilhelmina z domu Bohuszewicz. Dziadkami Krystyny ze strony ojca byli: Adam Ludwig (1875-1952), aktor i śpiewak operowy i Stanisława z Dobrzańskich (ur.1880-) ze słynnego rodu aktorskiego. Jej ukochaną ciocią była …Barbara Ludwiżanka, siostra ojca, słynna aktorka.

Zbigniew i Wilhelmina, oprócz Krystyny mieli młodszą córkę Ewę z zespołem Down`a. Ojciec Krystyny zajmował się zielenią miejską jako urzędnik. Po śmierci rodziców opieka nad niepełnosprawną siostrą przypadła w udziale Krystynie. Doszła do tego codzienna opieka nad chorą ciocią Elwirą(starsza siostra mamy- narzeczona Juliana Ludwiga: patrz niżej!). Łączenie pracy zawodowej z wymagającą troską o siostrę i chorą ciocię stało się dla niej na dłuższą metę nie do udżwignięcia. Rozwiązanie problemu okazało się dalekie od oczekiwań każdej z nich: Ewa znalazła się w domu pomocy u sióstr a z ciocią pozostała do końca. Trauma Krystyny związana z decyzją oddania siostry towarzyszyła jej do końca życia. To może być prawdopodobny motyw -dla szukających racjonalnego wytłumaczenia czyjejś hojności- jej decyzji o przekazaniu Fundacji dorobku swojego życia. Wielu z nas ma równie „dobre motywy” by podzielić się z innymi swoimi dobrami – czy tak jednak czynimy?

Niech więc casus pani Krystyny wzbudza w naszych sercach nieustające akty hojności…!

Ślub rodziców Krystyny: Zbigniewa Ludwiga i Wilhelminy z d. Bohuszewicz

Wilhelmina i Zbigniew Ludwigowie

Rodzice Krystyny w oczekiwaniu na przyszłość

Krystyna Ludwig ze swoją młodszą siostrą Ewą( na rękach mamy Wilhelminy) i …(?)

Rodzina Ludwigów

Julian Ludwig (1907-1944)- syn Adama, brat m.in.Barbary(Ludwiżanki), Zbigniewa, taty Krystyny -przed wyruszeniem na front w 1939 roku , przeszedł szlak z Armią Andersa i zginął pod Monte Cassino, gdzie jest jego grób

Z lewej: na odwrocie zdjęcia podpis skierowany do swojej narzeczonej Elwiry Bohuszewicz, siostry Wilhelminy mamy Krystyny

Matka Barbary: Stanisława z Dobrzańskich Córka Barbara

Barbara Ludwiżanka
ur.1908 Stanisławów – zm. 1990 Warszawa

Córka Adama Ludwiga i Stanisławy z Dobrzańskich, jego pierwszej żony, siostra Zbigniewa, ojca Krystyny Ludwig. Ukochana ciocia Krystyny. Była drugą żoną aktora Władysława Hańczy. Małżeństwo trwało od końca lat 30. do śmierci Hańczy w 1977. Para nie miała dzieci. Została pochowana wraz z mężem na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera167-III-3)

– „Jeśli istnieją urodzone aktorki, to jedną z nich była na pewno Barbara Ludwiżanka. Dla jej prapradziadka, Witalisa Smochowskiego, Fredro stworzył rolę Rejenta w „Zemście”, dziadek Stanisław Dobrzański napisał farsę „Żołnierz królowej Madagaskaru”, a jej ojcem był prof. Adam Ludwig, słynny śpiewak operowy.”

– „To mi było sądzone. Moja matka wywodzi się z Dobrzańskich, którzy byli związani z teatrem przez 130 lat. Zaskoczeniem byłoby, gdybym nie została aktorką” – podsumowała Barbara Ludwiżanka, choć jako dziecko przekornie głosiła, że zamierza iść do klasztoru.
Gdy miała 15 lat, postanowiła dopełnić przeznaczenia. Egzamin do studium dramatycznego przy poznańskim konserwatorium zdała celująco i niemal od razu zaczęła występy w poznańskich teatrach, z początku na afiszach zaznaczona jedynie trzema gwiazdkami, gdyż ZASP pilnował, by pod nazwiskiem pojawiali się tylko dyplomowani aktorzy.

Przed wojną występowała w teatrach Poznania (T. Polski, 1922-30, 1934-37), Krakowa (T. im. Słowackiego, 1930-34) i Łodzi (T. Miejski, 1937-39). Po wojnie występowała w Teatrze im. Słowackiego w Krakowie (1945-47), łódzkim Teatrze Wojska Polskiego (1947-48) oraz w teatrach warszawskich – Polskim (1949-65) i Współczesnym (1965-83). Na ekranie pojawiła się już w latach 20. Po wojnie do ról filmowych powróciła dopiero w 1963.

Jej niezapomniane kreacje filmowe to:

– Maria Orzechowska z „Sublokatora”-1966 Janusza Majewskiego (za tę rolę zdobyła nagrodę za najlepszą rolę kobiecą na festiwalach filmowych w Chicago i Panamie).

– Matka Barbary z „Nocy i dni”-1975 Jerzego Antczaka,

– staruszka z Azylu Zasłużonej Starości w „Seksmisji”-1984 Juliusza Machulskiego (ta, która tłumaczyła, do czego kiedyś służyli mężczyźni).

Wielokrotnie występowała w audycjach Polskiego Radia oraz w spektaklach Teatru Telewizji. Jej charakterystyczny tembr głosu zapadał słuchaczom i widzom na wieczność. Przedwcześnie, ze szkodą dla jej aktorskiego kunsztu zaszufladkowano ją jako odtwórczynię ról zwariowanych staruszek. Nie doczekała satysfakcjonującej, pierwszoplanowej roli na planie filmowym.

Barbara Ludwiżanka, ciocia Krystyny w „Prosiaczku Kopciuszka” / w filmie „Dom w deszczu”

Barbara Ludwiżanka – kreacje filmowo-teatralne

Adam Ludwig 1875-1951

śpiewak operowy i pedagog muzyczny, / Stanisława Ludwig z d.Dobrzańska – aktorka , pierwsza żona Adama, matka 5tki jego dzieci

Był mężem: aktorki Stanisławy Dobrzańskiej (ur.1880 Lwów)z którą miał pięcioro dzieci: Stanisławę Ewę(ur.1904), Zbigniewa(ur.1906) , Juliana(ur.1907), Barbarę Ludwiżankę(ur.1908), Adama Jr (ur.?) oraz śpiewaczki operowej Wandy Hendrich (jego druga żona).

Ukończył wydział prawa Uniwersytetu we Lwowie. Już jako dziesięcioletni chłopiec uczył się gry na skrzypcach. W 1896 śpiewał po raz pierwszy na koncercie.

W 1900 wystąpił na koncercie w Warszawie, 22 V 1900 debiutował w teatrze lwowskim w partiach Tonia („Pajace”) oraz Alfia („Rycerskość wieśniacza”) i został zaangażowany. Zrezygnował wówczas z kariery scenicznej i w 1903 objął dyrekcję powiatowej kasy chorych w Stanisławowie. Stworzył tam jeden z pierwszych w Polsce chórów robotniczych. Jako członek Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej zorganizował kilka strajków: robotników budowlanych, stolarzy, garbarzy. Miał osiem procesów politycznych. W 1906 wrócił na scenę i do 1909 występował w Teatrze Miejskim we Lwowie biorąc też udział w wyjazdach zespołu do Krakowa..

W sezonie1909/10 był solistą i reżyserem opery w Teatrze Polskim w Poznaniu i wystawił po raz pierwszy w tym mieście „Straszny dwór”. W 1913 objął po A. Bandrowskim klasę wokalną w konserwatorium krakowskim i zamieszkał w Krakowie. Był jednym z współtwórców Krakowskiego Tow. Operowego, reżyserował kilka zorganizowanych przez nie przedstawień, m.in. „Halkę” oraz „Verbum nobile” i występował jako śpiewak .Podczas I wojny światowej występował pięciokrotnie w Mozarteum w Salzburgu.

W 1918 stworzył w Krakowie chór „Lutnia Robotnicza” i był jego dyrygentem. W 1919 i 1920 reżyserował opery w T. Powszechnym w Krakowie. Często śpiewał na koncertach, m.in. w Białej, Cieszynie, Gdańsku. 29 VIII 1920 wystąpił w partii Janusza („Halka”) w Teatrze Wielkim w Poznaniu i został tam zaangażowany.

W 1922 przeniósł się do Wilna, gdzie był śpiewakiem i reżyserem opery w teatrze Lutnia. Śpiewał partie barytonowe, m.in. takie jak: Stanisław („Verbum nobile”), Maciej („Straszny dwór”), Walenty („Faust”), Amonatro („Aida”), Figaro („Cyrulik sewilski”). W Wilnie działał też jako pedagog, organizator życia muz. i krytyk. W 1926-29 współpracował z Redutą (m.in. organizował zespół operowy, z którym w 1926 wystawił „Cyrulika sewilskiego”), później z Teatrem Miejskim w Wilnie, gdzie nawet występował dorywczo jako aktor. Podczas okupacji zorganizował w Wilnie konspiracyjne przedstawienie „Halki”.

W 1945 osiedlił się w Gdańsku i uczył w Państwowej Średniej Szkole Muzycznej. Do jego uczniów z różnych okresów należeli m.in. W. Hendrich, J. Lachowska, M. Prawdzie, F. Platówna, M. Fołtyn. Był autorem wielu utworów poetyckich, m.in. kantaty o martyrologii narodu żydowskiego „Ponary”.